Search

16711. Umman 2012

Author:
Selim Dursun and Sefa Mutlu Koca
Publication Date:
01-2012
Content Type:
Journal Article
Abstract:
2012, Umman için tarihinde ilk defa gerçekleştirdiği belediye meclisi üyeleri seçimi ile liberal demokratik yönetime geçiş adına atılan ilk adımın yaşandığı bir yıl olmuştur. Hızlı nüfus artışı, azalan üretim ve işsizlik gibi temel sorunlara, yabancı işgücü ile yerli işgücü değişimi, ekonomik çeşitlendirme ve özelleştirme politikalarıyla çözüm arayan Umman, bölgede geliştirdiği proaktif dış politika ile küresel ve bölgesel güçlerle iyi ilişkiler geliştirme çabasını devam ettirmektedir.

16712. Katar 2012

Author:
Mustafa Yetim
Publication Date:
01-2012
Content Type:
Journal Article
Abstract:
2011 yılına benzer şekilde 2012 yılı içerisinde de Katar genel itibari ile Arap halklarının demokratik istek ve taleplerine yönelik olumlu tutumunu devam ettirmiştir. Bu durum Katar'ın Türkiye, Suudi Arabistan ve devrim sonrası Mısır, Tunus ve Libya gibi ülkeler ile arasındaki ekonomik ve siyasi ilişkileri önemli oranda geliştirirken söz konusu halk hareketlerini olumsuz şekilde değerlendiren İran, Suriye ve Irak ile ilişkilerini büyük ölçüde zedelemiştir. Bölge ülkeleri ile değişen ilişkilerin yanı sıra Katar Ortadoğu'da ortaya çıkan yeni güç dağılımında önemli bir aktör olarak yerini almayı başarabilmiştir. Sınırlı güç kaynakları, nüfus ve coğrafyasına rağmen izlediği aktif dış politika ile Katar bölgesel ve küresel güçlerin bölgede politika oluştururken dikkate aldıkları bir aktör haline gelmiştir. Bu durumun ne kadar devam edebileceği hakkında şimdiden bir öngörü sunmak imkânsız olsa da, Katar'ın uzun yıllar beklediği bölgesel aktör olma fırsatını “Arap devrimleri” sonucunda değerlendirmek için önemli riskler aldığı ortadadır. Bu bağlamda önceleri batılı ülkeler ve bu ülkelerin bölgedeki otokratik müttefikleri tarafından bölge istikrarına tehdit olarak değerlendirilen fakat Tunus, Mısır ve Libya'da demokratik taleplerin savunucusu olarak iktidara gelen İslami eğilimli aktörler ile uzun yıllar siyasi ilişkisi olduğu bilinen Katar arasında önemli işbirliği fırsatı oluşmuştur.
Political Geography:
Arabia

16713. Bahreyn 2012

Author:
Ahmet Öztürk
Publication Date:
01-2012
Content Type:
Journal Article
Abstract:
2012 yılında Bahreyn'deki iç ve dış politika gelişmelerini Arap Baharı isyanları nedeniyle 2011 yılında ülkede gerilen siyasal ortam ve meydana gelen olaylar büyük ölçüde etkilemiştir. Başlangıcı Arap Baharı gelişmelerinin öncesine giden iç siyasal gerilim ve sokak olayları, 2011 yılı başında bir Şii Ayaklanmasına dönüşmüş, ayaklanma hükümetçe bastırılmasına rağmen olaylar 2012 yılında da zaman zaman devam etmiştir. Arap Baharı'nın tetiklediği son olayların derinleştirdiği toplumsal, siyasal ve ekonomik sorunlar ile devam eden iç siyasal gerilim kral ve hükümetin bütün çabalarına rağmen 2012 yılında da ortadan kaldırılamamıştır. Şii nüfusun siyasal reform talepleri tamamen karşılanmadığı için Şiilerle Sünniler arasındaki toplumsal bölünme ve göstericilerle hükümet arasındaki sokak olayları tamamen sonlandırılamamıştır. Bu durumdan ülkedeki göçmenler de olumsuz olarak etkilenmiş ve bu kesimin sorunları daha da derinleşmiştir.

16714. Ortadoğu'da Dinsel ve Mezhepsel Çatışmalarda Ulemanın Rolü Üzerine Eleştirel Bir Yaklaşım

Author:
Muammer İskenderoğlu
Publication Date:
01-2012
Content Type:
Journal Article
Abstract:
Çatışma tarih boyunca insan ve toplum hayatının kaçınılmaz unsurlarından biri olmuştur ve olmaya da devam edecektir. Toplumsal çatışmalara çok çeşitli nedenler kaynaklık edebilir. Bu çatışmalarda çoğu zaman gerçek neden gizlenebilir, bunun yerine başka bir neden gerçek nedenmiş gibi sunulabilir. Dinsel ve mezhepsel çatışma tabirine tarihin değişik dönemlerinde rastlamak mümkündür. Bu çatışmalarda gerçek nedenin din ve mezhep mi olduğu, yoksa din ve mezhebin gerçek nedenleri gizleme ve çatışan tarafları çatışmaya daha kolay ikna etme aracı olarak mı kullanıldığı ile ilgili, tarihsel vakalar üzerinden uzunca tahliller yapılabilir. Dinsel ve mezhepsel çatışma tabirine rezervimiz olmakla beraber, bu yazımızda klasik tabirle ulemanın, modern tabirle gerek resmi dini kurumların temsilcileri olarak, gerek sivil toplumun kanaat önderleri olarak karşımıza çıkan din adamları veya bilginlerinin toplumsal çatışmalardaki rollerini ve takındıkları tavırları değerlendireceğiz. Her ne kadar ulemanın tarihsel süreç boyunca çatışmalar karşısında takındıkları tavır açısından yekvücut olduğu söylenemezse de, büyük bir kesimin tavrının 'yangına körükle gitmek' deyiminde tam ifadesini bulduğu söylenebilir. Ulemanın bu tavrının altında yatan temel neden nedir? Bu yazımızda öncelikle bu soruya kısa bir cevap sunacağız. Ardından da günümüzde Ortadoğu'daki çatışmalarda yangına körükle giden ulemanın tavırlarını anlamamıza yardımcı olması açısından, İslam tarihinden birkaç örnek vakıa hatırlatacağız. Son olarak da günümüzdeki şahit olduğumuz vakıalar göz önünde bulundurulduğunda, ulemanın bu tarihi vakıalardan ders çıkarıp çıkarmadıklarına cevap arayacağız.
Political Geography:
Middle East

16715. Türkiye'nin İsrail ile İlişkilerinin Değişen Dinamikleri: Bir 'Güvenlikleştirme' Analizi

Author:
Ali Balcı and Tuncay Kardaş
Publication Date:
01-2012
Content Type:
Journal Article
Abstract:
Bu çalışmanın amacı şu sorulara cevap aramaktır: Ortadoğu'da düşük profilli bir politika izleyen Türkiye'nin 1990'larda İsrail devleti ile güçlü bir stratejik ittifak ilişkisi kurması nasıl mümkün olmuştur? Sonrasında bunun tersine iki ülke arasında 1990'lardaki benzersiz ve pozitif ilişkilerin yerini 2000'lerde neden düşmanca bir ortam almıştır? 1990'lar ile 2000'lerdeki ilişkilerin arasındaki bu fark nasıl açıklanabilir? Bu soruları cevaplamak için makale Kopenhag Okulu'nun “güvenlikleştirme” kavramını kullanmaktadır. Bu yaklaşım sadece Türkiye-İsrail ilişkilerindeki farklı dönemlerin özelliklerini resmetmeye yardımcı olmamakta, aynı zamanda politik anlamda sivil-asker ilişkilerinin dış politika yapımındaki etkisini vurgulamaya da imkân sağlamaktadır.

16716. Fransa'da İslamofobik Söylemin Ana Akımlaşması ve Arap Baharı'nın Etkisi

Author:
Ömer Behram Özdemir
Publication Date:
01-2012
Content Type:
Journal Article
Abstract:
Arap Baharı sırasında yaşananlar ve bunların dolaylı ve doğrudan etkileri, sadece Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da değil Batı'da da tartışmalara neden olmuştur. Pek çok uluslararası aktörün Ortadoğu politikalarının değişmesinin yanı sıra, bu sürecin söylemlerde de şekillendirici bir etkisi olduğu bu makalenin dayandığı ana fikirdir. Makalede Fransa örneği üzerinden Müslüman kimliğine karşı İslamofobik söylemlerin siyaset ve medya dilinde ana akımlaşması ve bunun toplum tabanında karşılık gördüğü tezi görsel medya materyalleri ve toplumsal araştırma sonuçlarıyla desteklenirken, “İslamcı” kavramının Arap Baharı süreciyle kullanımındaki değişim ve Müslüman kimliğinin görünürlüğü sorunsalı tartışılacaktır. Böylece Arap Baharı'nın kavram ve söylemler üzerinde şekillendirici bir özelliği olduğu tezi savunulacaktır.

16717. Arap Baharı'nın İran-Suudi Arabistan İlişkileri Üzerindeki Etkisi

Author:
İsmail Akdoğan
Publication Date:
01-2012
Content Type:
Journal Article
Abstract:
Kuzey Afrika ve Ortadoğu'da ekonomik, siyasal ve toplumsal alanlarda sistem dışına itilerek mahrum bırakılan yığınların otoriter rejimlere karşı kalkışmaları, beklenmedik bir şekilde kısa bir sürede bir kaç Arap ülkesinde başarıya ulaşmış ve bölge dengeleri üzerinde son derece mühim sonuçları olacak yeni bir değişim dalgasını beraberinde getirmiştir. Tunus, Mısır, Libya ve Yemen'de meydana gelen yönetim değişiklikleri ve Suudi Arabistan, Bahreyn ve Suriye'de ortaya çıkan rejim karşıtı ayaklanmalar gerek bölgenin önemli aktörlerinin, gerekse büyük güçlerin dış politika gündemlerinde en üst sıraya oturmuştur. Bölgesel dengeleri derinden sarsan söz konusu gelişmeler, Suudi Arabistan ve İran'ın dış politikaları ve bölgesel siyasetleri üzerinde önemli sonuçlara yol açmıştır. Buradan hareketle bu makalenin temel amacı, 1970'lerde tanzim edilmiş bölgesel statükoyu tamamen değiştirme gücüne sahip bu değişim dalgasının Basra Körfezi'nin iki hâkim gücü ve Ortadoğu'nun iki önemli aktörü İran ve Suudi Arabistan'ın ikili ilişkileri üzerindeki yansımalarının ne düzeyde olduğunu analiz etmektir.

16718. Kitap Tanıtımı: Selin Çağlayan, Müslüman Kardeşler'den Yeni Osmanlılar'a İslamcılık Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 2011

Author:
Zana Baykal
Publication Date:
01-2012
Content Type:
Journal Article
Abstract:
Arap Devrimleri ile birlikte Ortadoğu'da otokratik rejimler yıkılmış ve tüm bölgeyi etkileyen siyasal bir değişim yaşanmıştır. 2010 yılında başlayan söz konusu halk hareketlerinin en temel taleplerinden biri de özgürlük ve adalet arayışı olmuştur. Otokratik yönetimlerini devirmeyi amaçlayan halk hareketlerinin gerçekleştiği ve devam ettiği ülkelerde, İslami ilkeleri benimsemiş bir düzen arayışında olan gruplar hükümetleri tarafından tehdit olarak algılanmış ve sürekli baskı altında tutulmuşlardır. Devrim hareketlerinde halkları mobilize eden İslami gruplar devrimlerden sonra kendilerine bir alan bulmuş ve önemli kazanımlar elde etmişlerdir. Böylece; Mısır'da Hürriyet ve Adalet Partisi, Libya'da Adalet ve Kalkınma Partisi, Tunus'ta En-Nahda Partisi kurulmuş ve seçimler yoluyla siyasal sisteme entegre olmuşlardır. Fakat bu siyasal hareketlerin sürdürdüğü mücadele Mısır'da askeri darbe ile sekteye uğramış ve siyasi alandaki ilk deneyimleri başarısızlıkla sonuçlanmıştır. İslam'ın iktidar ile ilişkisi konusundaki anlayışlarının önceki yönetimin anlayışından farklı olması darbeye giden sürecin asıl nedeni olarak görülmektedir. Her ne kadar bu partiler siyaset yaşamlarına yasal bir şekilde henüz başlamış olsalar da kendilerini İslam'ı bir tür siyaset üretme paradigması olarak kabul eden ve 1928'de Mısır'da Hasan El-Benna tarafından kurulan Müslüman Kardeşler Örgütü'nün mirasçıları olarak görmektedirler. Bundan dolayı; geniş bir coğrafyayı etkileyen Müslüman Kardeşler Örgütü'nün ortaya çıkış nedenleri, düşünce yapısı ve hareket tarzı bilinmeden Ortadoğu'daki gelişmelerin analiz edilmesi oldukça güçtür. Bu doğrultuda, “Müslüman Kardeşler'den Yeni Osmanlılar'a İslamcılık” kitabı, örgütü odak noktasına koyarak siyasal İslam'ın serüvenini anlatmaya çalışmaktadır.

16719. Mehmet Özkan, Foreign Policy After Tahrir Revolution: (Re)-Defining the Role of Egypt in the Middle EastAnkara: Lap Lambert Academic Publishing, 2011

Author:
Ahmet Biçer
Publication Date:
01-2012
Content Type:
Journal Article
Abstract:
Mehmet Özkan'ın 2011 yılında yayımlanan “Foreign Policy After Tahrir Revolution: Re-Defining the Role of Egypt in the Middle East” (Tahrir Devriminden Sonra Dış Politika: Mısır'ın Ortadoğu'daki Rolünü Yeniden Tanımlamak) adlı kitabı 137 sayfadan ve 6 bölümden oluşmaktadır. Kitap, Mısır'ın 1930'dan devrim sonrasına kadar geçen süreçte Kahire'nin Filistin- İsrail çatışmasına yönelik politikalarını Mısır'ı Eksen Orta Güç kavramı çerçevesinde tanımlayarak Konstrüktivist teorinin kuramsal ve kavram araçlarından yararlanarak açıklamaktadır. Özkan kitap boyunca Mısır'ın Ortadoğu bölgesel sisteminde anahtar bir ülke konumunda olduğunu ileri sürerek yeni bir güç kavramsallaştırma denemesiyle Tahrir devrimi sonrasındaki dış politikasına odaklanmıştır. Devrimin hemen sonrasında yazılan bir kitap olması nedeniyle bugün Mısır'ın yeni bölgesel siyasetine ilişkin bazı eksiklikleri olsa da kitap genel olarak Mısır dış politikasını özel olarak da Mısır'ın Filistin politikasını anlamak için bir başlangıç niteliğini taşımaktadır. Mübarek sonrası siyasi atmosferin henüz tam olarak netleşmediği bir dönemde Mısır'ı yeniden kavramsallaştırmanın oldukça zor olduğu düşünüldüğünde, gelecek perspektifi ile ilgili kısımların eksik kaldığı söylenebilir, fakat konu ile ilgilenenler için farklı bir bakış ve çalışma alanı sunmasından dolayı incelenmesi gereken bir çalışmadır.

16720. Abbas Vali Kurds and the State in Iran: The Making of Kurdish Identity New Yok: I.B. Tauris Co Ltd yayınları, 2011

Author:
Cüneyt Doğrusözlü
Publication Date:
01-2012
Content Type:
Journal Article
Abstract:
Dünya Savaşı'ndan sonra Kürt coğrafyasının dört parçaya bölünmesi, Ortadoğu'da yeni bir etnik çatışmanın kapısını açmıştır. Söz konusu dönemden itibaren bu coğrafyalarda yaşayan Kürtler merkezi hükümetlerle değişik şekillerde mücadeleye girişmişlerdir. Kürtlerin, Türkiye ve Irak'taki mücadele tarihlerinin bilinmesine rağmen Suriye ve İran'daki Kürtlerin mücadele tarihleri ilgili literatürde gerektiği kadar tartışılmamıştır. Bu doğrultuda Abbas Vali'nin “Kürdistan Cumhuriyeti: İran'da Kürt Kimliğinin Oluşumu” adlı kitabı İran'daki bu boşluğu doldurmak için önemli bir kaynak olarak görülebilir.